Lepa Radić i Enver Šiljak

U današnjem izdanju emisije „Moj grad“ sjećamo se datuma iz 1951.godine kada su naših dvoje sugrađana, Lepa Radić i Enver Šiljak, proglašeni narodnim herojima.
Možda je taj orden u jednom periodu naše istorije bio pomalo stavljen u sjenu, ali današnja sedamdeseta godišnjica je dobar povod da se podsjetimo na njihovu veliku žrtvu koju su podnijeli na oltar slobode.
Lepa Radić 
Rođena je 19. decembra 1925. godine u selu Gašnici, kod Gradiške. Lepa je završila zanatsku školu u Gradišci. Bila je aktivista Saveza komunističke omladine Jugoslavije i član Komunističke partije Jugoslavije od 1941. godine

Iz ustaškog zatvora pobjegla je 23. decembra 1941. godine i stupila u partizane. Bila je borac Grbavačke čete Kozarskog odreda do proboja obruča na Kozari jula 1942, a u avgustu iste godine godine s borcima Odreda prešla je u Podgrmeč. U kozarskoj ofanzivi su joj poginuli otac Sveto, 15-ogodišnji brat Milan, i stric Vlado, koga je posebno voljela.

Lepa je bila upućena na terenski rad sa omladinom. Postala je član Opštinskog komiteta KPJ. Išla je i kao borac u akcije. U Četvrtoj neprijateljskoj ofanzivi, februara 1943.. godine bila je zadužena za prenos ranjenika i organizaciju zbjega u Grmeču.

Na partizane je tada napala njemačka 7. SS. divizija „Princ Eugen“. Zbjeg je bio opkoljen. Na Nijemce je ispucala sve metke iz svog oružja. Borila se do posljednjeg metka hvatajući se u koštac sa Nijemcima. Nijemci su je savladali udarcima kundaka i vezali. Obratila se svezana zbjegu da se bori. S narodom je iz Grmeča provedena u Bosansku Krupu.

Prije nego su joj natakli omču na vrat, uzviknula je: »Živjela Komunistička partija i partizani! Bori se, narode, za svoju slobodu, ne daj se zlikovcima u ruke! Mene neka ubiju, imaće ko da me osveti!« Na gubilištu su joj govorili da će joj pokloniti život ako kaže ko su rukovodioci i komunisti među zarobljenim narodom. Lepa im je odgovorila: »Ja nisam izdajnik svoga naroda. Oni će se sami otkriti kad budu uništavali zlikovce kao što ste vi!« Imala je svega 17 godina kad su je objesili.

Lepa Radić je bila najmlađi narodni heroj iz Potkozarja.

Enver Šiljak

Rođen je 15. avgusta 1919. godine u Gradišci. Osnovnu školu je završio u rodnom mjestu, a gimnaziju je pohađao u Banjaluci. Kao učenik šestog razreda gimnazije, zbog učešća u akcijama revolucionarne omladine, bio je isključen iz škole, pa je školovanje nastavio u Osijeku. Pošto je bio dobar đak, zarađivao je za život, dajući privatne časove slabijim učenicima.

Po ugledu na Klub akademičara iz Banje Luke, studenti i đaci iz Bosanske Gradiške, formirali su zajednički klub radničke i studentske omladine, čija je aktivnost bila naročito aktivna tokom raspusta. Ovaj klub je bio pod direktnim uticajem Komunističke partije Jugoslavije. Pored aktivnosti u ovom klubu Enver je bio aktivan i u Radničkom sportskom klubu „Sava“ u Tuzli, gde je igrao fudbal i bio centarfor tima.

Zbog lošeg materijalnog stanja, Enver nije mogao da upiše studije, pa je 1938. godine došao u Tuzlu, gde se zaposlio kao službenik u rudniku „Kreka“. Tada je primljen u Savez komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ), a dve godine kasnije i u KPJ. Bio je sekretar Okružnog komiteta SKOJ-a u Tuzli.

Februara 1942. godine je bio uhapšen i posle petnaestodnevnog držanja u zatvoru, protjeran u rodno mjesto. Nedugo potom se vratio u Tuzlu i živio ilegalno sve do kraja juna. Zajedno sa Fridom Laufer, aktivistkinjom KPJ i svojom djevojkom, bio je zadužen da organizuje prelazak husinskih rudara u partizane. Tim poslom, 18 jula 1941. godine, pošao je u Doboj, zajedno sa njim bili su Frida Laufer, Rudolf Vikić i Memo Suljetović. Pošto je mjesto u kom su odsjeli bilo pod prismotrom ustaške policije, oni su bili izdati od strane ustaškog simpatizera Ivice Zlovića. Ustaše su ih potom opkolile i usred noći iznenadili i uhapsili.

Preki sud ga je, zajedno sa Rudolfom Vikićem i Memom Suljetovićem, 5. septembra 1941. godine, osudio na smrt i istog dana streljao. Predlog suda da traži pomilovanje odbio je riječima: Ja znam kakav je ovo sud. Zato ga i ne priznajem. Priznajem samo sud KPJ i jedino njoj sam spreman da odgovaram za svoje djela. Ovaj sud ne smatram legalnim, jer služi okupatoru i domaćim izdajnicima!

Takvo njegovo držanje pred okupatorom, snažno je odjeknulo u tuzlanskom kraju. Desetine omladinaca iz Tuzle i okoline, oduševljene Enverovim primerom, otišle su u partizane. Most u Tuzli koji je svečano otvoren 2. oktobara 2010. nosi naziv Most narodnog heroja Envera Šiljka i Fride Laufer mada ga popularno nazivaju i Most ljubavi.

Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine FNRJ 18. maja 1946. posthumno je odlikovan Ordenom zasluga za narod prvog reda a na današnji dan i Ordenom narodnog heroja.

Bila je to storija o našim sugrađanima narodnim herojima, dvoje od njih troje, pored Stevana Dukića. Biste ovih hrabrih mladih ljudi danas krase gradski park i podsjećaju na njihovu žrtvu za najveći ljudski ideal – slobodu.

N. Ristić

 

Share With: