Moj grad:Vaso Čubrilović: Istoričar koji je stvarao istoriju

Vaso Čubrilović rođen je 14. januara  1897. godine u Gradišci.

Rano djetinstvo proveo je u Gradišci u kojoj 1908. godine završava osnovnu školu, a zatim u svojoj 12-oj godini odlazi u Tuzlu, gdje nastavlja dalje školovanje. Nakon izbacivanja iz tuzlanske Gimnazije, zbog revolucionarnog djelovanja,  odlazi u Sarajevo. Za vrijeme gimnazijskih dana upoznao se sa Danilom Ilićem, i postao član organizacije Mlada Bosna.

Bio je učesnik u Sarajevskom atentatu na prestolonasljednika Franca Ferdinanda 28. juna 1914. godine.

Zbog njegove maloljetnosti, sud ga je poštedio smrtne kazne i osudio na 16 godina teške tamnice, koju je izdržavao u Sarajevu. Poslije raspada Austro-Ugarske monarhije, krajem 1918. godine oslobođen je i odlazi u Srbiju.

Po završetku rata, diplomirao, a kasnije i doktorirao istoriju na Beogradskom univerzitetu. Do početka Drugog svjetskog rata radio je kao profesor na Filozofskom fakultetu u Beogradu od 1930. godine. Na tom mjestu, sa kraćim prekidima za vrijeme rata, ostao je punih 40 godina.

Po izbijanju Drugog svjetskog rata, odnosno okupacije Jugoslavije, počeo je da propovjeda antinjemačku propagandu, odbio da prihvati mjesto na Beogradskom univerzitetu za vrijeme okupacije, pa je zato uhapšen i odveden u koncentracioni logor Banjicu. Pušten je krajem 1943. godine i ostao je u Beogradu.

Po oslobođenju Beograda, Vaso Čubrilović je vraćen na Filozofski fakultet, gdje nastavlja svoj naučni i pedagoški rad. Takođe je bio i član Komisije za obnovu Univerziteta i komesar za Filozofski fakultet.

Po formiranju Vlade FNRJ, Vaso Čubrilović je bio ministar poljoprivrede (1945-1946) i ministar šumarstva (1946-1950).

Osnivač je Balkanološkog instituta u Beogradu 1970. godine, bio je redovni predavač na katedri Istorije Jugoslavije, zajedno sa njenim osnivačem dr Jovanom Marjanovićem.

Objavio je ukupno 167 radova, koji se odnose na prošla razdoblja srpskog i ostalih balkanskih naroda.

Dobitnik je Oktobarske i Sedmojulske nagrade.

Zbog ugleda  koji je stekao u naučnim krugovima i njegovog doprinosa istorijskoj nauci, Vaso Čubrilović je biran za redovnog ili vanrednog člana u večini akademija nauka i umjetnosti bivših jugoslovenskih republika, a proglašen je i počasnim članom Akademije nauka bivšeg Sovjetskog Saveza.

Svoje rodno mjesto i širi zavičaj Vaso nikada nije zaboravio. Više puta ga je posjetio, a naročito posljednjih godina života. Volio je pričati o Gradišci iz svog djetinjstva i o istorijskim događajima na našim prostorima.

U znak priznanja ovom naučniku Univerzitet u Banjaluci mu je 1989. godine dodijelio titulu počasnog doktora. Smogao je snage, mada u dubokoj starosti, da dođe tada u Banjaluku.

Umro je u svom stanu u Beogradu 11. juna 1990. godine u 94- oj godini života.

U Gradišci jedna osnovna škola nosi ime po ovom naučniku, a postoji i ulica Braće Čubrilović.