Predstavljene knjige o žrtvama ustaško-nacističkog terora
U Kulturnom centru u Gradišci sinoć su predstavljene dvije knjige sa podacima o više od 16.500 žrtava Drugog svjetskog rata iz ove opštine, a koje su sastavni dio naučnoistraživačkog projekta „Istorija Gradiške/Bosanske Gradiške i njene okoline“.
U knjizi o žrtvama ustaško-nacističkog terora navedeni su podaci o 14.443 civilne žrtve sa područja tadašnje opštine Bosanska Gradiška od 1941. do 1945. godine, od kojih je 5.470 djece mlađe od 14 godina, dok su u drugoj knjizi navedena imena 2.081 borca Narodno-oslobodilačke borbe i saradnika Narodno-oslobodilačkog pokreta.
Velika većina pobrojanih žrtava bili su Srbi.
Predsjednik gradiškog SUBNOR-a Nikola Kragulj rekao je da je ovaj projekat započet 1985. godine, ali da se, zbog ratnih dešavanja i drugih razloga, rad odužio do prošle godine, kada su knjige odštampane, ali nisu do sada predstavljene zbog epidemiološke situacije.
Kragulj je istakao da se u toku prikupljanja podataka došlo do imena i prezimena još 2.500 žrtava u odnosu na ranije projekcije po kojima se smatralo da u Drugom svjetskom ratu stradalo 14.000 stanovnika Gradiške.
„To je značajan doprinos istini o nama, jer bez podataka o tome ko su ti stradali ljudi po imenu i prezimenu, mjestu i datumu rođenja, teško bi bilo išta dokazivati. Ovo su sve dokazi koji govore o razmjerama stradanja na gradiškom području u Drugom svjetskom ratu“, rekao je Kragulj.
On je dodao da je poznato je da je tadašnja gradiška opština čija je trećina stanovništva stradala bili treća u Evropi po broju žrtva u odnosu na broj stanovnika.
Gradonačelnik Gradiške Zoran Adžić istakao je da ono što se ne zapiše često bude zaboravljeno i naglasio da dokazi i podaci o žrtvama u ovim knjigama sprečavaju reviziju istorije.
„Upravo ovakvi dokumenti, koji su bazirani na istinitim svjedočenjima ljudi koji su navodili podatke o svojim stradalim rođacima, su značajni za istinu koju želimo da bude zapisana“, naglasio je Adžić.
Istoričar Željko Vujadinović je istakao je da ove dvije publikacije predstavljaju jednu cjelinu, koja obuhvata civilne i vojne žrtve, a njihovim objavljivanjem vraća se duh stradalim žrtvama i istovremeno oslikava karakter Drugog svjetskog rata, s obzirom na to da su žrtve većinom bili civili i da su stradali od komšijske ruke.
„Upravo zbog toga može da se kaže da i ovaj popis žrtava oslikava karakter i suštinu postojanja ustaške Nezavisne Države Hrvatske, te njen odnos prema Srbima, Jevrejima i Romima. Ovim se sagledavaju i uzroci tih svih zbivanja i doprinosi traženju načina da se to u budućnosti više nikada ne ponovi“, kaže Vujadinović.
M.Malešević