Trnovačka pećina jedna od tri veće pećine na planini Kozari

Trnovačka pećina ili pećina Jurkovica, kako je još nazivaju mještani, je najpoznatija pećina na području grada Gradiška. Jedna je od tri veće pećine na planini Kozari i nalazi se pod zaštitom države.  Još 1961. godine Zemaljski zavod za zaštitu spomenika kulture i prirodnih rijetkosti Bosne i Hercegovine stavio je  ovaj objekat pod zaštitu. Shodno tadašnjim propisima iz oblasti zaštite prirode, ova pećina je proglašena prirodnom i specijalno hidrološkom rijetkosti. Pećina je bogata pećinskim nakitom kao što su stalaktiti, stalagmiti, stalagmati – pećinski stubovi i pećinski korali.

Trnovačka pećina se nalazi desetak kilometara zapadno od magistralnog puta Banjaluka – Gradiška, na tromeđi između Trnovca, Jurkovice i Šaškinovaca, tačnije u selu Trnovac, zaseok Pećani. Sam ulaz u pećinu nalazi se na privatnoj parceli Stojana Pećanina. Pećina se nalazi iznad korita Suve rijeke.

Prva poznata istraživanja datiraju iz 19 vijeka. Sa speleološkog stanovišta ona čini objekat od četiri nivoa, a sa geološkog stanovišta teren na kome se nalazi formiran je u periodu Trijasa i sastav je od dolomita i krečnjaka sa megalodonima.

Trnovačka pećina ima tri nivoa, sa vodenim tokom u najnižem. Ukupne dužine je 420 m. Istraživanjima je utvrđeno da ova pećina služi kako zimovalište za manje od 10 velikih i malih potkovastih šišmiša, tokom ljeta šišmiši napuštaju ovo stanište.

Turistička organizacija grada Gradiška, počela je sa aktivnostima na prikupljanju dokumentacije za zaštitu Trnovačke pećine, kao spomenika prirode. Pored pravne zaštite potrebno obezbijediti i fizičku zaštitu pećine kako bi se zaustavila devastacija.

 

G.Vlainić